Yashaswi Udyojak

महिलांमध्ये उद्योजकता उपजतच असते. काहींना ती सिद्ध करण्याची संधी मिळते, काहींना मिळत नाही. कुटूंब चालवण्यासाठी भाजी विकणं, मेस चालवणं, शिवणकाम करणं असे अनेक उद्योग हजारो महिला करतात. उपलब्ध उद्योगसंधींचा चांगला फायदा करून घेतात. अशाच हरहुन्नरी महिलांमधील उद्योजगता हेरून त्यांच्या व्यवसायाला बळकटी देण्याचं काम 'अन्नपूर्णा' या संस्थेच्या माध्यमातून मेधा सामंत गेली अनेक वर्ष करत आहेत. म्हणजे मेधाताई नेमकं काय करतात? ऐका मिलिंद कुलकर्णी यांनी सांगितलेली 'अन्नपूर्णा'ची ही कहाणी.

व्यवसायात केवळ व्यावसायिक भानच नव्हे तर सामाजिक बांधिलती जपत, लोकांच्या मनातही ती वृद्धिंगत करणाऱ्या एका आगळ्यावेगळ्या पर्यटन व्यवसायाची ही यशोगाथा!

2010 मध्ये पुण्यातली जर्मन बेकरी बॉब्मस्फोटानं हादरली. या धक्क्यातून सावरत या हॉटेलनं पुन्हा फिनिक्स पक्ष्यासारखी राखेतून भरारी घेतली. कशी? ते ऐकुया, यशस्वी उद्योजकच्या या भागात मिलिंद कुलकर्णी यांच्यासह.

कोणत्याही उद्योगाचा केंद्रीभूत घटक म्हणजे ग्राहक. आपल्या नावीन्यपूर्णतेने ग्राहकांच्या समाधानाची खात्री करून घेणं कोणत्याही उद्योजकाला क्रमप्राप्त आहे. मात्र त्याकरता कोणकोणत्या दिव्यांतून जावं लागतं, काय काय करावं लागतं, याचा वस्तुपाठ म्हणजे ही कहाणी. ऐका, मिलिंद कुलकर्णी यांच्यासह!

होजिअरी म्हंटलं की पुणेकरांच्या डोळ्यासमोर हमखास येणारं नाव म्हणजे शालगर. ही किमया शालगर उभारणाऱ्यांनी कशी साधली? ऐका, यशस्वी उद्योजकच्या या भागात!

सौंदर्याची संकल्पना फक्त स्त्रीवर्गाशी जोडण्याचा जमाना आता मागे पडलाय. पुरुषांनाही सुंदर करू पाहणाऱ्या जाहिराती टीव्हीवर आता सर्रास दिसतात. अलीकडच्या काळात प्रेंझेेंटेबल दिसावं यासाठी सगळेचजण प्रयत्न करतात. त्यामुळेच पार्लर व्यवसायात असंख्य संधी तयार झाल्या आहेत. पुरुषांसाठी ब्युटी पार्लर ही संकल्पना साकारणारे डॉ. विनय कोपरकर त्याच संधींविषयी सांगत आहेत.

चेतन केतकर यांचं नेमकं वर्णन करायचं तर 'काळापुढती दोन पावले' अशा शब्दांत करावं लागेल. गणेशमूर्तींचा म्हणजे परंपरेने चालत आलेला व्यवसाय ते करतात पण तो करताना सध्याच्या काळापुढे उभं असलेलं पर्यावरणहानीचं संकट ओळखून पर्यावरणस्नेही गणेशमूर्ती बनवतात शिवाय त्याची ऑनलाईन विक्रीही! काळाशी सुसंगत उद्योजकता करणाऱ्या उद्योजकाची ही कहाणी!

लग्न, बारसं, मुंज अशा अनेक कार्यक्रमांसाठी मंडप उभारणी, पडदे सजवणे, फुलांची आरास करणे अशा छोट्या मोठ्या कामातून बघता बघता एक यशस्वी उद्योग कसा आकाराला आला, त्याची ही गोष्ट! ऐका मिलिंद कुलकर्णी यांच्यासह!

स्वप्नील हा तरुण उद्योजक जुने कपडे दहा रुपये दराने विकत घेतो आणि त्यापासून विविध उत्पादने तयार करून विकतो. जुन्या कपड्यांपासून नवे कपडे आणि इतर वस्तू बनवण्याच्या त्याच्या या आगळ्यावेगळ्या उद्योगाबद्दल ऐका, यशस्वी उद्योजकच्या या भागात.

बँक, सहकारी बँक, पतसंस्था वा गरजू महिलांना व्यवसायाकरता आर्थिक पाठबळ पुरवणारे बचतगट…अशा विविध वित्तीय संस्था खूप महत्वाचं काम करतात, या संस्थांमध्ये उद्योजकतेच्या नेमक्या कोणत्या संधी असतात, त्या कशा हेराव्यात, या मुद्दयांचा वेध घेणारा हा छोटेखानी लेख.

वयाच्या सोळाव्या वर्षांपासून वडिलांच्या कंपनीत काम करण्यास सुरुवात केलेली लहानगी देविता काहीच वर्षात आपल्या मेहनतीच्या जोरावर कंपनीची सीईओ बनली. इतकंच नाही तर टेलिव्हिजन व्यवसायातही तिनं स्वत:चं वेगळ काम निर्माण करून त्यावरही आपली नाममुद्रा उमटवली. देवितासारख्या महत्वाकांक्षी मुलीला हे कसं साध्य झालं?

दैनंदिन वापराच्या बहुराष्ट्रीय कंपन्यांनी उत्पादित केलेल्या वस्तू सर्वसामान्य ग्राहकाच्या आवाक्यात नसतात, पण त्या वापरण्याला पर्यायही नसतो. गेल्या काही वर्षात पतंजली या ब्रँडने अस्सल भारतीय बनावटीच्या अशा अनेक वस्तुंचं उत्पादन सुरू केलं आणि रास्त किंमतीत त्याची विक्री केली.

साध्या गृहिणीपासून ते उद्योजक होण्यापर्यंतचा कमल कुंभार यांचा प्रेरणादायी प्रवास कसा झाला… ऐका, मिलिंद कुलकर्णी यांच्यासह.

एमडीएच मसाले हा ब्रॅंड आपल्या सगळ्यांना ठाऊक आहे. घरोघरी लोकांच्या 'जिभेवर' असणारं हे ब्रँडनेम इतकं मोठं झालं तरी कसं? त्याचीच ही सुरस कहाणी!

पोटासाठी शेतात राबणाऱ्या बबनराव मकदुम यांनी कशी घेतली 'उद्योगभरारी', ऐका मिलिंद कुलकर्णी यांच्यासह…

अनेकमजली अशा या भव्य दुकानात लग्न वा इतर कोणत्याही समारंभाकरता शेकडो प्रकारचे पारंपरिक पोशाख मिळतात. या दुकानाला लोकांची खूप पसंती मिळते. असं काय खास आहे या दुकानात…आणि या उद्योगाची जन्मकहाणी ऐकुया यशस्वी उद्योजकच्या या भागात.

उच्च शिक्षण, तंत्रज्ञानात नवनवीन प्रयोग करून पाहण्याची उर्मी, सतत नव्या उत्पादनांचा ध्यास आणि मायभूमीशी घट्ट जुळलेली नाळ या चारही गोष्टींचा संगम म्हणजे डॉ. रविंद्र कुलकर्णी या उद्योजगाचं व्यक्तिमत्व आहे.

भेळेचा व्यवसाय एखाद्याला हातावर पोट असलेला भेळवाला ते करोडपती भेळवाला इतकं मोठं करू शकतो. उदरनिर्वाहासाठी चार पैसे मिळवण्यासाठी आईने सुरू केलेल्या या व्यवसायाचं स्वरुप कल्याण भेळेच्या मालकांनी आमूलाग्र बदलून टाकलं आहे. दशदिशांनी वाढणाऱ्या पुण्यातील खवय्यांनी आपल्या पसंतीचा शिक्का कल्याण भेळेवर ठळकपणे उमटवला आहेच, पण परदेशात राहणाऱ्या मराठी मंडळींनी देखील या भेळेला आपलंसं केलेलं आहे.

पर्यटन म्हंटलं की प्रकर्षाने डोळ्यासमोर येणारं नाव म्हणजे 'केसरी'. पर्यटनव्यवसायात गरुडभरारी मारलेल्या या केसरी टूर्सची कहाणी नेमकी आहे तरी काय? ऐका मिलिंद कुलकर्णी यांच्यासह…

महात्मा फुले आपल्याला थोर क्रांतिकारक, समाजसुधारक म्हणून माहीत आहेत, पण ते एक यशस्वी उद्योजकही होते, कसे? सांगत आहेत मिलिंद कुलकर्णी.